Αρθρο του Γιώργου Ανωμερίτη στο "Πρώτο Θέμα"
Χρ η μ α τ ο π ι στ ω τ ι κ ό ς Αφ ο π λ ι σμ ό ς
του Γιώργου Ανωμερίτη
Δη μ ο σι ε ύ θ η κ ε στ η ν ε φ η μ ε ρ ί δ α τ ο Π Ρ Ω Τ Ο Θ Ε Μ Α
στ ι ς 2 Νοε μ β ρ ί ο υ 200 8
Η κρίση των χρηματοπιστωτικών αγορών είναι κρίση της εικονικής οικονομίας, η οποία οικοδομήθηκε πάνω σε άυλους τίτλους σε βάρος της πραγματικής οικονομίας και των συμφερόντων επιχειρήσεων και εργαζομένων. Η επιβολή τ ης οικ ονομικής δύναμη ς πάνω στ ην πολιτ ική δεν μπ ορούσε παρά να κατ αλήξει μέσα απ ό τ ην απληστ ία στ ο σημερινό χάος. Το κεφάλαιο, αφού μέσα από τις ιδιωτικοποιήσεις απορρόφησε τον κοινωνικό πλούτο, στράφηκε κατά των συμφερόντων των πολλών, με την εκμετάλλευση των πόρων των κοινωνικών συστημάτων ασφάλισης. Η νεοφιλελεύθερη εικονική οικονομία με την άναρχη επέκτασή της, μετέτρεψε την αγορά σε δικτατορία των ολίγων του πλούτου σε βάρος των συμφερόντων των πολλών. Η σύγκρουση εικονικής και πραγματικής οικονομίας ήταν αναπόφευκτη. Γιαυτό όσοι σήμερα μιλούν για «τσουνάμι» ανατροπής κατεστημένων αντιλήψεων για την αυτονομία της αγοράς, είτε υπήρξαν θεωρητικοί του νεοφιλελευθερισμού, είτε σοσιαλφιλελεύθεροι αστοί, είτε υπάλληλοι των διεθνών οργανισμών ανισότητας, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο ιστορικά με τις αποφάσεις του έκανε τις φτωχές χώρες φτωχότερες και τους εργαζόμενους πληβείους των πλουσίων.
Είναι γεγονός ότι οι επιπτώσεις της κρίσης θα επηρεάσουν και τους δείκτες της πραγματικής οικονομίας. Όμως η τωρινή κρίση, δεν έχει καμία σχέση με το κραχ του 1929, που ήταν κρίση της πραγματικής οικονομίας. Η σημερινή κρίση μιας άδικης κ αι άνιση ς αγοράς, δεν αγγίζει τ α δ ισεκατ ομμύρια τ ω ν π ολιτ ώ ν τ ης γης, π ου παραμένουν άνεργοι, φτ ωχοί, υπ οσιτ ισμένοι, π αραγκ ω νισμένοι. Η σημερινή κρίση είναι κρίση τ ω ν π ολιτ ικ ώ ν τ ου νεοφιλελευθερισμού , γι’ αυτ ό και οι πολιτ ικ οί εκ φραστ ές τ ου τ ρέχουν να σώσουν τ ους χρη ματ οδ ότ ες τ ους. Αλήθεια, θα σκεφτεί κανείς από αυτούς τους περιώνυμους πολιτικούς και τραπεζίτες, τι θα συνέβαινε στις αγορές, αν αυτά τα 25 τρις. Δολάρια, τα οποία δίνονται σήμερα στους λίγους, είχαν κατευθυνθεί μέσα από δομημένες αγορές για την παγκόσμια ανάπτυξη και συνοχή;
Θα σκεφθεί άραγε κανείς ότι ανεξάρτητα από τις μελλοντικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, ότι τα 2/3 των πολιτών του πλανήτη μάλλον γελάνε με τους οδυρμούς του 1/3 των εχόντων και κατεχόντων;
Η κρίση της νεοφιλελεύθερης εικονικής οικονομίας είναι μια ευκαιρία για την πολιτική να επιβάλει τους κανόνες της στην οικονομική δύναμη και την αγορά. Όπ ω ς πριν απ ό χρόνια επιβάλαμε με τ ο τ έλος τ ου ψυχρού πολέμου, έναν πυρηνικ ό αφοπλισμό ενισχύοντ ας τ ην παγκ όσμια ειρήνη, έτ σι κ αι σήμερα μέσα απ ό αυτ ή ν τ ην κ ρίση είναι η ώρα να επιβάλουμε έναν Χρηματ οοικ ονομικ ό Αφοπ λισμό για να ενισχύσουμε τ ην ανάπτ υξη, τ ο περιβάλλον, τ ην κοινωνική συνοχή, τ ις ίδιες τ ις πραγματ ικές συναλλαγές στ ις αγορές. Η πολιτική δύναμη οφείλει να επιβάλει στην ηττημένη οικονομική δύναμη κανόνες δημοκρατ ικ ού ελέγχου τ η ς αγοράς και κυρίως άμεσους κανόνες οικονομικού ελέγχου επί των βραχυχρόνιων κερδοσκοπικών αποφάσεών της, της κατάργησης των φορολογικών παραδείσων, των χωρών των οffshore και της προστασίας της ανωνυμίας (anonymity), των χωρών που η σημαία τους έχει καταστεί συνώνυμο των σημαιών ευκαιρίας. Δυστυχώς τα μέτρα τα οποία οι υπερεθνικές ενώσεις των πλουσίων χωρών λαμβάνουν για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής οικονομίας , είναι μέτρα και πάλι μεταφοράς των πολλών στα χέρια των λίγων. Η αποδοχή των προτάσεων του Gordon Brown στην Ε. Ε. είναι απλώς η αποδοχή των εισηγήσεων του «μονόφθαλμου» (σοσιαλφιλέλευθερου) ανάμεσα στους « τυφλούς» (νεοφιλελεύθερους). Ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι η μόνη πρόταση εξισορρόπισης είναι ο πλήρης δημοκρατικός έλεγχος των αγορών και μόνο.
Η κρίση του νεοφιλελευθερισμού δεν θα γίνει όμως ποτέ νίκη της σοσιαλδημοκρατίας, αν στην κρίσιμη αυτή στιγμή δεν επιβληθούν στις αγορές αυστηροί κανόνες λειτουργίας. Οικονομικές στηρίξεις τραπεζών χωρίς άμεσες πολιτικές αποφάσεις για τους μηχανισμούς λειτουργίας των χρηματαγορών, είναι απλώς μεταφορά πόρων των πολλών στους λίγους, μια δηλαδή ακόμα άνιση ανακύκλωση του παγκόσμιου πλούτου. Οι ηγέτες του σοσιαλδημοκρατικού κινήματος και οι κοινωνικές δυνάμεις έχουν ιστορική ευθύνη γι’ αυτό.