Αρθρο του Γιώργου Ανωμερίτη στην "Ελευθεροτυπία"
Υδατικοί πόροι και άνυδρες πολιτικές
Έχω πολλές φορές αναφερθεί στην απειλή, την οποία υφίσταται πλέον η ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μεσογείου και ιδιαίτερα της Ελλάδας, από τις επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου. Είναι γνωστό, ότι από τις αρχές της δεκαετίας του '80, έχουμε όλοι προειδοποιηθεί για την αύξηση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης. Το φαινόμενο αυτό στην περιοχή μας σημαίνει πολύ απλά, ότι οι βροχοπτώσεις θα μετακινούνται προς τους πόλους, γεγονός που σημαίνει λιγότερες βροχές στις εύκρατες ζώνες. Αυτό το φαινόμενο, το οποίο που σήμερα τα ΜΜΕ αναδεικνύουν και οι πολίτες διαισθάνονται, το έχουμε πολλές φορές περιγράψει, εις ώτα μη ακουόντων, αφού τα ενδιαφέροντα της πολιτικής εξουσίας αρέσκονται σε παραπολιτικά σχόλια, της δε οικονομικής εξουσίας, στην υπέρμετρη κερδοφορία και το νεοπλουτισμό.
Εάν όμως το θέμα της επερχόμενης ερημοποίησης των εδαφών μας είναι το ένα σημαντικό θέμα, το έτερο είναι η διαχείριση των υδάτινων πόρων. Η χώρα μας μετά το νομοθετικό πλαίσιο 1739/1987, υιοθέτησε την Κοινοτική Οδηγία 2000/60/ΕΚ για την πολιτική των νερών. Είναι γεγονός, ότι η χώρα μας στα πλαίσια μιας σύγχρονης αντίληψης για τη διαχείριση των υδατικών πόρων, διαθέτει επιστημονικούς και συλλογικούς φορείς, οι οποίοι μπορούν να διαχειρισθούν τα πολυάριθμα έργα υποδομών, τα οποία έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια. Ως Υπουργός Γεωργίας είχα συγκαλέσει τον Ιούνιο του 2000, με κύριο θέμα τη διαχείριση των υδατικών πόρων στη γεωργία, το Συμβούλιο Αγροτικής Πολιτικής (ΣΑΠ), αφού είναι γνωστό ότι το 87% των υδατικών πόρων της χώρας καταναλίσκεται από τη γεωργία. Και χαίρομαι, γιατί τότε στα πλαίσια του Κανονισμού 1257/99 εισαγάγαμε τον κώδικα ορθών γεωργικών πρακτικών στη γεωργία, δώδεκα (12) νέα περιβαλλοντικά προγράμματα και ειδικούς άξονες για την ανάπτυξη και προστασία των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος. Απ' όλα όμως τα θέματα το πιο σημαντικό είναι αυτό της διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας, γιατί η προϊούσα λειψυδρία θα πλήξει ευθέως το φυτικό κεφάλαιο της χώρας, άρα την ίδια τη ζωή στις πόλεις. Αυτό που κυρίως θα θιγεί, θα είναι η αγροτοδιατροφική βάση του παραγωγικού συστήματος, γι' αυτό και συνήθως γράφω, ότι άμεσα δεν θα διψάσουμε, αλλά θα πεινάσουμε. Διότι είναι γνωστό, ότι κάθε πολίτης χρειάζεται ημερησίως 2 λίτρα νερό για να πιει, 200 λίτρα για το νοικοκυριό του, ενώ χρειάζεται 3.000 λίτρα νερού για να ποτίσει τα φυτά, που θα του δώσουν τροφή.
Σήμερα έχω την εντύπωση, όπως και στο θέμα της ερημοποίησης, ότι στα θέματα της διαχείρισης και των υδατικών πόρων, οι ρυθμοί αντίδρασης, όπως και οι συνολικοί κυβερνητικοί ρυθμοί, είναι αργόσυρτοι. Όμως η φετινή άνυδρη χρονιά πρέπει να ταρακουνήσει τα συναρμόδια για τα νερά Υπουργεία, όχι για τις αναγκαίες βραχυχρόνιες αντιμετωπίσεις, αλλά για επιτάχυνση των κεντρικών σχεδιασμών με άξονες και δράσεις, οι οποίες θα υπηρετούν τους στόχους της μακροχρόνιας διαχείρισης και προστασίας των υδάτων· χωρίς φυσικά να ξεχνάμε, τον αγροτοδιατροφικό χαρακτήρα της χώρας, το νησιώτικο γεωγραφικό καταμερισμό της και την προστασία του υπόγειου υδατικού δυναμικού. Ιδιαίτερα σήμερα πρέπει να προωθήσουμε ταχύτερα:
• την εφαρμογή έργων τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδροφόρων με στόχο την άμβλυνση ποσοτικών και ποιοτικών προβλημάτων, τα οποία έχουν προκύψει από την υπερεκμετάλλευση υπόγειων νερών.
• την εφαρμογή έργων επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων για μη ευαίσθητες γεωργικές καλλιέργειες, περιαστικά δάση και πράσινο και τεχνητό εμπλουτισμό υφαλμυρωμένων υπόγειων υδροφόρων.
• την αξιοποίηση μεγάλων υποθαλάσσιων και παράκτιων καρστικών πηγών.
• τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων εγγειοβελτιωτικών έργων.
• την εφαρμογή νέων μεθόδων αφαλάτωσης σε περιοχές παράκτιες και νησιωτικές με ειδικές τοποκλιματικές συνθήκες.
• την αλληλοσύνδεση της πολιτικής αναδιαρθρώσεων στον αγροτικό τομέα με την υδατική πολιτική με στόχο τον περιορισμό της ασυμβατικότητας καθώς και τη δημιουργία μιας νέας τιμολογιακής πολιτικής.
• την κατασκευή πολλών μεσαίων και μικρών ταμιευτήρων, αντί λίγων φραγμάτων.
• την ευαισθητοποίηση ιδιαίτερα του αγροτικού πληθυσμού στη σοφή χρήση των διαθέσιμων πόρων.
Από τα πιο πάνω μέτρα υπάρχει ένα, το οποίο μπορεί να τρέξει ταχύτερα κι αυτό, όπως πολλές φορές έχω παραθέσει, είναι η επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων, που αποτελεί έναν αναξιοποίητο πλούτο, με τεράστια περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη. Και μόνο η ανάκτηση των επεξεργασμένων νερών τις Ψυτάλλειας, τα οποία ανέρχονται σε 1 εκ. κ.μ. ημερησίως, θα αρκούσε για την εξοικονόμηση χρησιμοποιουμένων νερών για το αστικό και περιαστικό πράσινο και για βιομηχανική χρήση.
Το νερό, το οποίο υπό κανονικές συνθήκες δημιουργούσε θετικό ισοζύγιο, μπαίνει σε κύκλους λειψυδρίας. Το φυσικό περιβάλλον της χώρας απειλείται. Η κυβέρνηση δε μπορεί πλέον να υιοθετεί περιβαλλοντικές λογικές "Κυβέρνησης Μπους", σε μια πολυνησιακή και ευαίσθητη περιοχή, όπως η χώρα μας.
Οι καιροί ου μενετοί.